Mariës Hendriks | Lichtvertoningen

De foto’s van Mariës Hendriks uit de serie Lichtvertoningenverbeelden ruimtes, of beter gezegd: suggesties van ruimten. De foto’s verbeelden ensceneringen van een tamelijk lege kamer of hal, wellicht een huiskamer of een vergaderruimte. Maar als kijker zal je snel zien dat er het geen echte kamers zijn. Om de suggestie te wekken dat je naar een specifieke ruimte kijkt, heeft de kunstenaar uit papier gesneden figuren in het licht gehouden. De uitsparingen en vouwen in het papier hebben de vormen van een raamwerk of tafeltje.

Het spel van licht en schaduw dat hierdoor zichtbaar wordt, heeft een dubbelzinnig effect: de beschouwer ziet direct zowel de suggestie van een ruimte ontstaan, maar kan tegelijkertijd niet om de trucage heen die wordt toegepast om de waarneming te manipuleren.

De ensceneringen hebben op elke foto in de serie een andere inrichting, maar bevatten enkele gemeenschappelijke factoren, zoals een bank of tafel en grote vensters. De meest opvallende gemene deler is de prominente rol die de schaduwval inneemt in de ruimtes, die hier als het ware door ingekleurd worden. De waarneming van de schaduw, die normaal gesproken tijds- en plaatsgebonden is, kan nu op elk moment worden herbeleefd door elke beschouwer. Het gegeven dat een bepaalde ruimte gekoppeld is aan een plaats- en tijdsgebonden waarneming, wordt door Hendriks geproblematiseerd.

Hierdoor ontstaan vragen zoals: wat maakt een ruimte privé? In de foto’s lijk je in de eerste instantie afgebakende, private ruimtes te zien, waar je als beschouwer kort deel van mag uitmaken. Je wordt als kijker door Hendriks mee in de ruimte genomen en je kijkt van binnenuit de ‘kamers’ naar buiten. Je neemt de schaduwen en lichtinval waar op een manier alsof je onderdeel van die ruimte bent. Voor een moment verplaatst de kijker zich in een andere specifieke, tijd- en plaatsgebonden waarneming.

Dat concept wordt geproblematiseerd zodra je je als kijker realiseert, dat je naar een decor of façade van een ruimte kijkt, die alleen zichtbaar wordt omdat Hendriks de factoren voor de kijker heeft gemanipuleerd. Het blijkt geen ‘echte’ ruimte, terwijl je als kijker daar toch heel even deel van hebt uitgemaakt.

In de serieLichtvertoningengeeft Hendriks de beschouwers met behulp van eenvoudige beeldmanipulaties ervaringen en gewaarwordingen mee van een tijd en plaats, waar hij of zij anders geen toegang toe zou hebben gehad.